Ngữ văn 10 - Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống | Bài 2 Vẻ đẹp của thơ ca | Đọc Đọc hiểu văn bản "Mùa xuân chín"

Đọc văn bản Mùa xuân chín và làm theo yêu cầu.

MÙA XUÂN CHÍN

Trong làn nắng ửng khói mơ tan

Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng

Sột soạt gió trêu tà áo biếc

Trên giàn thiên lí. Bóng xuân sang.

Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời.

Bao cô thôn nữ hát trên đồi

- Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,

Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi.

Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi

Hổn hển như lời của nước mây

Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc,

Nghe ra ý vị và thơ ngây.

Khách xa, gặp lúc mùa xuân chín

Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng

- Chị ấy, năm nay còn gánh thóc

Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?

(Thơ Hàn Mặc Tử, Sở Văn hóa và Thông tin Nghĩa Bình, 1988, tr. 78)

Tích vào phương án đúng (Đ) hoặc sai (Đ) với những nhận định sau đây về phong trào Thơ mới.

Đặc điểm	Đ	S
Thơ mới chịu ảnh hưởng của thơ ca Pháp, đặc biệt là chủ nghĩa hiện sinh, siêu thực.
Thơ mới nảy sinh từ khát vọng giải phóng cái tôi cá nhân và nhu cầu đổi mới nghệ thuật của nhà thơ Việt Nam.
Thơ mới là tiếng nói của cái tôi cá nhân giàu cảm xúc.
Thơ mới thể hiện những cách tân nghệ thuật mới mẻ, sáng tạo, linh hoạt, tự do, thể hiện dấu ấn cá nhân trong cảm nhận về thế giới.

Đáp án

MÙA XUÂN CHÍN

Trong làn nắng ửng khói mơ tan

Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng

Sột soạt gió trêu tà áo biếc

Trên giàn thiên lí. Bóng xuân sang.

Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời.

Bao cô thôn nữ hát trên đồi

- Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,

Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi.

Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi

Hổn hển như lời của nước mây

Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc,

Nghe ra ý vị và thơ ngây.

Khách xa, gặp lúc mùa xuân chín

Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng

- Chị ấy, năm nay còn gánh thóc

Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?

(Thơ Hàn Mặc Tử, Sở Văn hóa và Thông tin Nghĩa Bình, 1988, tr. 78)

Tích vào phương án đúng (Đ) hoặc sai (Đ) với những nhận định sau đây về phong trào Thơ mới.

Đặc điểm	Đ	S
Thơ mới chịu ảnh hưởng của thơ ca Pháp, đặc biệt là chủ nghĩa hiện sinh, siêu thực.
Thơ mới nảy sinh từ khát vọng giải phóng cái tôi cá nhân và nhu cầu đổi mới nghệ thuật của nhà thơ Việt Nam.
Thơ mới là tiếng nói của cái tôi cá nhân giàu cảm xúc.
Thơ mới thể hiện những cách tân nghệ thuật mới mẻ, sáng tạo, linh hoạt, tự do, thể hiện dấu ấn cá nhân trong cảm nhận về thế giới.

Giải thích

1/1

Đọc văn bản Mùa xuân chín và làm theo yêu cầu.

MÙA XUÂN CHÍN

Trong làn nắng ửng khói mơ tan

Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng

Sột soạt gió trêu tà áo biếc

Trên giàn thiên lí. Bóng xuân sang.

Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời.

Bao cô thôn nữ hát trên đồi

- Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,

Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi.

Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi

Hổn hển như lời của nước mây

Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc,

Nghe ra ý vị và thơ ngây.

Khách xa, gặp lúc mùa xuân chín

Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng

- Chị ấy, năm nay còn gánh thóc

Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?

(Thơ Hàn Mặc Tử, Sở Văn hóa và Thông tin Nghĩa Bình, 1988, tr. 78)

Nêu mạch cảm xúc của nhân vật trữ tình trong bài thơ Mùa xuân chín.

Đáp án

MÙA XUÂN CHÍN

Trong làn nắng ửng khói mơ tan

Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng

Sột soạt gió trêu tà áo biếc

Trên giàn thiên lí. Bóng xuân sang.

Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời.

Bao cô thôn nữ hát trên đồi

- Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,

Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi.

Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi

Hổn hển như lời của nước mây

Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc,

Nghe ra ý vị và thơ ngây.

Khách xa, gặp lúc mùa xuân chín

Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng

- Chị ấy, năm nay còn gánh thóc

Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?

(Thơ Hàn Mặc Tử, Sở Văn hóa và Thông tin Nghĩa Bình, 1988, tr. 78)

Nêu mạch cảm xúc của nhân vật trữ tình trong bài thơ Mùa xuân chín.

Giải thích

Bài thơ thể hiện cảm xúc rung động, say mê của nhân vật trữ tình trước cảnh sắc mùa xuân tươi tắn, đẹp đẽ đến độ chín viên mãn của “nắng ửng”, “khói mơ tan”, “mái nhà tranh lấm tấm vàng” … của con người đang độ xuân nhất, đẹp nhất với “tà áo biếc”, “bao cô thôn nữ…”. Nhưng bài thơ cũng cho thấy những ưu tư, dự cảm của nhân vật trữ tình về sự phôi phai của cái đẹp: “có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi” hay “lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng”, nhớ người chị cũng từng xuân xanh đẹp đẽ nhưng giờ đây phải tảo tần vất vả, “chị ấy năm nay ... chang chang”.
HS đọc kĩ bài thơ để nhận ra mạch vận động cảm xúc của nhân vật trữ tình ở các khổ thơ.

1/1

Đọc văn bản Mùa xuân chín và làm theo yêu cầu.

MÙA XUÂN CHÍN

Trong làn nắng ửng khói mơ tan

Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng

Sột soạt gió trêu tà áo biếc

Trên giàn thiên lí. Bóng xuân sang.

Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời.

Bao cô thôn nữ hát trên đồi

- Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,

Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi.

Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi

Hổn hển như lời của nước mây

Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc,

Nghe ra ý vị và thơ ngây.

Khách xa, gặp lúc mùa xuân chín

Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng

- Chị ấy, năm nay còn gánh thóc

Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?

(Thơ Hàn Mặc Tử, Sở Văn hóa và Thông tin Nghĩa Bình, 1988, tr. 78)

Em hiểu thế nào về nhan đề của bài thơ?

Đáp án

MÙA XUÂN CHÍN

Trong làn nắng ửng khói mơ tan

Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng

Sột soạt gió trêu tà áo biếc

Trên giàn thiên lí. Bóng xuân sang.

Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời.

Bao cô thôn nữ hát trên đồi

- Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,

Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi.

Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi

Hổn hển như lời của nước mây

Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc,

Nghe ra ý vị và thơ ngây.

Khách xa, gặp lúc mùa xuân chín

Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng

- Chị ấy, năm nay còn gánh thóc

Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?

(Thơ Hàn Mặc Tử, Sở Văn hóa và Thông tin Nghĩa Bình, 1988, tr. 78)

Em hiểu thế nào về nhan đề của bài thơ?

Giải thích

Đáp án: “Mùa xuân chín” có nghĩa là mùa xuân đạt đến độ đẹp đẽ, tròn đầy, viên mãn khiến cho nhân vật trữ tình phải xúc động, say đắm nhưng cũng không kém phần suy tư và âu lo, dự cảm về sự tàn phai.
HS đọc kĩ văn bản, cắt nghĩa từ “chín” trong sự kết hợp với “mùa xuân” để hiểu trọng vẹn ý nghĩa của cụm từ này.

1/1

Đọc văn bản Mùa xuân chín và làm theo yêu cầu.

MÙA XUÂN CHÍN

Trong làn nắng ửng khói mơ tan

Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng

Sột soạt gió trêu tà áo biếc

Trên giàn thiên lí. Bóng xuân sang.

Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời.

Bao cô thôn nữ hát trên đồi

- Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,

Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi.

Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi

Hổn hển như lời của nước mây

Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc,

Nghe ra ý vị và thơ ngây.

Khách xa, gặp lúc mùa xuân chín

Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng

- Chị ấy, năm nay còn gánh thóc

Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?

(Thơ Hàn Mặc Tử, Sở Văn hóa và Thông tin Nghĩa Bình, 1988, tr. 78)

Nhân vật trữ tình trong bài thơ hiện lên qua những suy nghĩ, tình cảm nào?

Đáp án

MÙA XUÂN CHÍN

Trong làn nắng ửng khói mơ tan

Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng

Sột soạt gió trêu tà áo biếc

Trên giàn thiên lí. Bóng xuân sang.

Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời.

Bao cô thôn nữ hát trên đồi

- Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,

Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi.

Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi

Hổn hển như lời của nước mây

Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc,

Nghe ra ý vị và thơ ngây.

Khách xa, gặp lúc mùa xuân chín

Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng

- Chị ấy, năm nay còn gánh thóc

Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?

(Thơ Hàn Mặc Tử, Sở Văn hóa và Thông tin Nghĩa Bình, 1988, tr. 78)

Nhân vật trữ tình trong bài thơ hiện lên qua những suy nghĩ, tình cảm nào?

Giải thích

Đáp án:
Nhân vật trữ tình trong bài thơ là con người xúc động trước thiên nhiên và con người trong khung cảnh mùa xuân. Nhân vật trữ tình hiện diện qua cái nhìn, qua tình cảm trước tạo vật, con người. Đến khổ cuối, nhân vật trữ tình được khách thể hoá thành hình ảnh “khách xa”, giữa khung cảnh mùa xuân, nhớ về người chị của mình, hình dung về sự nhọc nhằn của người chị cũng từng có một thời xuân xanh, với những nỗi niềm trắc ẩn, thương cảm.
HS xem lại Kiến thức Ngữ văn, phần nhân vật trữ tình kết hợp với đọc hiểu bài thơ Mùa xuân chín

1/1

Đọc văn bản Mùa xuân chín và làm theo yêu cầu.

MÙA XUÂN CHÍN

Trong làn nắng ửng khói mơ tan

Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng

Sột soạt gió trêu tà áo biếc

Trên giàn thiên lí. Bóng xuân sang.

Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời.

Bao cô thôn nữ hát trên đồi

- Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,

Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi.

Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi

Hổn hển như lời của nước mây

Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc,

Nghe ra ý vị và thơ ngây.

Khách xa, gặp lúc mùa xuân chín

Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng

- Chị ấy, năm nay còn gánh thóc

Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?

(Thơ Hàn Mặc Tử, Sở Văn hóa và Thông tin Nghĩa Bình, 1988, tr. 78)

Mùa xuân chín là một bài thơ tiêu biểu của phong trào Thơ mới. Hãy chỉ ra điểm mới của bài thơ so với thơ Đường luật em đã được học.

Đáp án

MÙA XUÂN CHÍN

Trong làn nắng ửng khói mơ tan

Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng

Sột soạt gió trêu tà áo biếc

Trên giàn thiên lí. Bóng xuân sang.

Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời.

Bao cô thôn nữ hát trên đồi

- Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,

Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi.

Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi

Hổn hển như lời của nước mây

Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc,

Nghe ra ý vị và thơ ngây.

Khách xa, gặp lúc mùa xuân chín

Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng

- Chị ấy, năm nay còn gánh thóc

Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?

(Thơ Hàn Mặc Tử, Sở Văn hóa và Thông tin Nghĩa Bình, 1988, tr. 78)

Mùa xuân chín là một bài thơ tiêu biểu của phong trào Thơ mới. Hãy chỉ ra điểm mới của bài thơ so với thơ Đường luật em đã được học.

Giải thích

Đáp án:
Về nội dung: Thay vì miêu tả mùa xuân, mùa thu theo những hình ảnh ước lệ hay kinh nghiệm, Thơ mới nói chung, Mùa xuân chín nói riêng đã thể hiện những cảm nhận mới mang đậm ấn tượng, cảm xúc của con người. Đó là một mùa xuân chín tròn đầy, sống động, viên mãn của cảnh, của người hiện lên qua sự nhạy bén của giác quan và trí tưởng tượng phong phú của người nghệ sĩ.
Về nghệ thuật: nếu thơ Đường có những quy định chặt chẽ về kết cấu, niêm luật, vần, đối thì Thơ mới qua bài Mùa xuân chín là một sự phá cách trên nhiều phương diện như vần, nhịp, thể loại. Thơ mới đánh dấu hàng loạt sự thay đổi về diện mạo so với thơ cổ điển: hình thức thơ được phát triển theo hướng tự do hoá, bài thơ được tổ chức, dẫn dắt theo mạch cảm xúc tự nhiên của chủ thể trữ tình thay vì tuân theo mô hình thi luật ổn định có trước đó, câu thơ mang điệu nói và thể hiện sắc nét giọng điệu cá nhân của nhà thơ.
HS đọc lại Kiến thức Ngữ văn, phần về thơ Đường luật và Thơ mới, kết hợp với đọc hiểu bài Mùa xuân chín.

1/1